ΟΠΕΚΕΠΕ: Από πρόστιμο σε πρόστιμο και ο λογαριασμός στους αγρότες

Πριν καλά-καλά στεγνώσει το μελάνι για τις αποκαλύψεις γύρω από το πλιάτσικο που είχε στηθεί στον ΟΠΕΚΕΠΕ για επιδοτήσεις ανύπαρκτων βοσκότοπων, «έσκασε» νέο πρόστιμο από την ΕΕ, αυτή τη φορά για κακή διαχείριση των αγροτικών ενισχύσεων/επιδοτήσεων για την περίοδο 2016-2023. Συγκεκριμένα, με την απόφαση 2025/1147 της 11/6/2025 (ΕΔΩ) επιβλήθηκαν κυρώσεις (πρόστιμα) ύψους 455 εκατ. σε 17 χώρες-μέλη για τη διαχείριση των κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ).
Από τα ΜΜΕ προβλήθηκε ως ένα ακόμα «σκάνδαλο» που τάχα δείχνει την κακοδιαχείριση, την προχειρότητα και την αδιαφάνεια στην κατανομή των αγροτικών ενισχύσεων/επιδοτήσεων της ΚΑΠ, που σε ετήσια βάση ξεπερνούν τα 3 δισ. εκ των οποίων τα 2,3  δισ. αφορούν άμεσες ενισχύσεις προς τους παραγωγούς και τα υπόλοιπα έργα υποδομής. Βέβαια, παρουσιάζοντάς το ως «σκάνδαλο», αυτό που πρώτα και κύρια επιχειρείται είναι η αποενοχοποίηση της ΚΑΠ και της ΕΕ. Γιατί, το πραγματικό «σκάνδαλο» είναι η ΚΑΠ και η ΕΕ που εδώ και δεκαετίες διαμόρφωσαν/επέβαλαν ένα στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης για τη χώρα μας με συρρίκνωση του πρωτογενή τομέα, φτωχοποίηση-ξεκλήρισμα της φτωχομεσαίας αγροτιάς, μείωση του αγροτικού πληθυσμού, συγκέντρωση και συγκεντροποίηση της γης και της παραγωγής στα χέρια μεγαλοαγροτών-επιχειρηματιών και μεγάλων επενδυτικών funds και επιχειρηματικών ομίλων του αγροτοδιατροφικού τομέα, βαθαίνοντας τη διατροφική εξάρτηση και μετατρέποντας τη χώρα από παραγωγό σε καταναλωτή.
Από τα πρώτα χρόνια της ένταξης της χώρας στην ΕΕ (τότε ΕΟΚ), τα διάφορα «σκάνδαλα» που κατά καιρούς βγαίνουν στην φόρα, αξιοποιούνται από την ΕΕ και τις ελληνικές κυβερνήσεις για να προωθηθούν αλλαγές και μεταρρυθμίσεις της ΚΑΠ σε πιο αντιαγροτική και πιο αντιδραστική κατεύθυνση. Έτσι π.χ. η (κρατική) απάτη με το «γιουγκοσλάβικο καλαμπόκι» όπου χιλιάδες τόνοι γιουγκοσλάβικου καλαμποκιού βαφτίζονταν ελληνικό για παράνομη είσπραξη επιδοτήσεων (δεκαετία ’80) ή οι κομπίνες με τα «διπλοζυγίσματα», τα «πανογραψίματα» κλπ (δεκαετία ’90) αξιοποιήθηκαν ως δικαιολογία για να μπουν «κόφτες» στη παραγωγή με «πλαφόν», «ποσοστώσεις», «εγγυημένες ποσότητες» κλπ και από την άλλη να μειωθούν οι επιδοτήσεις με «πρόστιμα συνυπευθυνότητας» κλπ. Αξιοποιήθηκαν επίσης (με τις αναθεωρήσεις της ΚΑΠ στη δεκαετία του ’90) για να αλλάξει ο τρόπος που μοιράζονται οι επιδοτήσεις. Εφαρμόζονται λοιπόν οι «άμεσες» λεγόμενες ενισχύσεις που σήμερα (ΚΑΠ 2023-2027) το μεγαλύτερο ποσοστό (49%) κατευθύνεται στη λεγόμενη «βασική» ενίσχυση η οποία δίνεται όχι σε πραγματικούς αγρότες με βάση την παραγωγή τους αλλά με βάση την έκταση γης που έχει στην ιδιοκτησία του ή νοικιάζει ο δικαιούχος επιδότησης. Για τη «συνδεδεμένη» ενίσχυση (δίνεται με βάση την παραγωγή κάθε δικαιούχου) αντιστοιχεί μόνο το 14% των κονδυλίων (!) και το υπόλοιπο 35% το μοιράζονται eco-schemes (25%) και «αναδιανεμητική» (10%). Έτσι, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ που αφορούν τις δηλώσεις ΟΣΔΕ 2022, σε σύνολο 510.000 αγροτών οι 467.821 (91%) έλαβαν βασική ενίσχυση έως 5.000 ευρώ (αντιστοιχεί περίπου στο 50% του συνολικού προϋπολογισμού της «βασικής» ενίσχυσης) ενώ το υπόλοιπο 50% το μοιράστηκε το 9-10% των εκμεταλλεύσεων! (ΕΔΩ και ΕΔΩ)
Τα πρόστιμα και τα σκάνδαλα που «σκάνε» το τελευταίο διάστημα γύρω από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και τις επιδοτήσεις της ΚΑΠ, αξιοποιήθηκαν και αξιοποιούνται ως μοχλός πίεσης για πιο αντιαγροτικές και πιο αντιλαϊκές εξελίξεις. Στα επιτελεία της ΕΕ άνοιξε ήδη η συζήτηση για τον νέο 7ετή προϋπολογισμό όπου βασική κατεύθυνση είναι η στρατιωτικοποίηση των οικονομιών και η «στροφή» κεφαλαίων στους εξοπλισμούς και στην πολεμική βιομηχανία. Και στο τραπέζι ήδη υπάρχουν τα σχέδια για κατάργηση του αυτόνομου Ταμείου της ΚΑΠ και συγχώνευση σε ενιαίο Ταμείο μαζί με άλλα περιφερειακά προγράμματα ώστε οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών να μπορούν τα ανακατευθύνουν κονδύλια από την ΚΑΠ στη στρατιωτικοποίηση των οικονομιών τους  και στο πρόγραμμα επανεξοπλισμού των 800 δισ. που αποφάσισε η Ευρωπαϊκή Ένωση (ReArm Europe Plan/Readiness 2030). «Κακά μαντάτα» όχι μόνο για τους αγρότες αλλά συνολικά για τους λαούς και τους εργαζόμενους.
Όσο για το πρόστιμο των 392 εκατ., το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης «σφυρίζει αδιάφορα» και προσπαθεί να το υποβαθμίσει κάνοντας λόγο για συνήθεις «διοικητικές αστοχίες»(!) και για «συνήθη διαδικασία δημοσιονομικής εποπτείας της ΕΕ»(!) που δεν είναι «μεμονωμένο ελληνικό φαινόμενο» αλλά αφορά συνολικά 17 κράτη-μέλη!  «Ξεχνάει» βέβαια να μας πει ότι από τα 455 εκατ. τα 392 εκατ. (86%) αφορούν την Ελλάδα! Και χωρίς σ’ αυτά τα 392 εκατ. να περιλαμβάνεται το «μπουγιουρντί» για την κομπίνα με τα βοσκοτόπια… Σέ ένα πράγμα ήταν ξεκάθαρο το ΥΠΑΑΤ:  Αυτά τα 392 εκατ. θα πληρωθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό ή/και με συμψηφισμό με μελλοντικές εκταμιεύσεις. Για άλλη μια φορά αυτοί που θα πληρώσουν θάναι οι εργαζόμενοι και ο αγροτόκοσμος και όχι οι υπαίτιοι του πλιάτσικου και όσοι κονόμησαν από τις «διοικητικές αστοχίες»…
Δεν ξέρουμε πόσα ακόμα «σκάνδαλα», πρόστιμα και καταλογισμοί θα ακολουθήσουν. Το σίγουρο είναι ότι είτε με ΟΠΕΚΕΠΕ είτε με ΑΑΔΕ η αντιαγροτική πολιτική θα χειροτερεύει και αυτοί που θα πληρώνουν τον λογαριασμό θάναι οι μικροί και μεσαίοι αγρότες. Μόνο οι αγώνες της φτωχομεσαίας αγροτιάς μπορούν να βάλουν φραγμό σ’ μια τέτοια πολιτική. Αυτό είναι το άλλο σίγουρο.
Π.Σ.