σαν σήμερα, Νοέμβρης του 1978: μεγαλειώδες αγροτικό συλλαλητήριο στην Καρδίτσα

 Ένα μεγαλειώδες αγροτικό συλλαλητήριο ζούσε τέτοιες μέρες πριν από 37 χρόνια, το Νοέμβρη του 1978, η Καρδίτσα. Και ταυτόχρονα βίωνε την τρομοκρατία της τότε δεξιάς κυβέρνησης του Καραμανλή. Το συλλαλητήριο αποφασίστηκε από τη τότε Ένωση Αγροτικών Συλλόγων Ν. Καρδίτσας (ΕΑΣΚ) και Πανθεσσαλική Συντονιστική Επιτροπή. Στο επίκεντρο και τότε το βαμβάκι. Και τότε χαμηλές τιμές στα αγροτικά προϊόντα, μεγάλες ζημιές από την κακοκαιρία, δυσβάσταχτα αγροτικά χρέη, τοκογλυφία της ΑΤΕ, συντάξεις πείνας κ.ά. Οι αγρότες ζητούν τιμή ασφαλείας στο βαμβάκι 35 δραχμές το κιλό από τις 25,50 δραχμές που καθόρισε η κυβέρνηση. Αποζημιώσεις για τις ζημιές από την κακοκαιρία. Ρύθμιση των αγροτικών χρεών για 10 χρόνια. Τριπλασιασμό των αγροτικών συντάξεων κλπ Στα δίκαια αιτήματα των αγροτών η κυβέρνηση απαντάει με τρομοκρατία, ΜΑΤ και απαγορεύσεις. Μέρες πριν το συλλαλητήριο (από 24/11) η

Διοίκηση Χωροφυλακής Καρδίτσας εκδίδει απαγορευτική διαταγή για «πάσα εν ανοιχτώ χώρω πορεία διά γεωργικών μηχανημάτων στην πόλη Καρδίτσης, στο εθνικό και επαρχιακό οδικό δίκτυο του νομού». Καθημερινές οι δημοσιεύσεις της αστυνομίας στις τοπικές εφημερίδες που προσπαθεί να τρομοκρατήσει τους αγρότες για να μην συμμετέχουν στη κινητοποίηση. Από την εξωκοινοβουλευτική αριστερά, η τότε ΛΔΕ με προκήρυξη και περιοδείες στα χωριά καλεί τους αγρότες να πάρουν μαζικά μέρος. Μέρες πριν το συλλαλητήριο η πόλη αστυνομοκρατείται. Αύρες, διμοιρίες ΜΑΤ και δυνάμεις χωροφυλακής έχουν μεταφερθεί από την Αθήνα και από γειτονικούς νομούς και έχουν στρατοπεδεύσει στους στρατώνες. Αύρες και ΜΑΤ φράζουν τις εισόδους της πόλης. Γκρέιντερς και μπουλντόζες της νομαρχίας φράζουν τους παράδρομους και τα περάσματα. Για 2 μέρες η πόλη έχει αποκοπεί από κάθε οδική επικοινωνία με τα χωριά και τους

γύρω νομούς. Κλούβες σε κάθε δρόμο. Ομάδες ΜΑΤατζίδων, τροχονόμοι και ασφαλίτες σε κάθε κεντρικό σημείο. Αστυνομικές φρουρές έξω από τις δημόσιες υπηρεσίες και τις τράπεζες. Η Καρδίτσα θυμίζει κατεχόμενη πόλη. Κόντρα στη τρομοκρατία της κυβέρνησης και με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου συνεδριάζει το ΔΣ της Ένωσης Αγροτικών Συλλόγων Καρδίτσας. Καταγγέλλει την απαγόρευση και καλεί τους αγρότες να συμμετέχουν μαζικά στο συλλαλητήριο. Στη συνεδρίαση συμμετέχουν ο δήμαρχος Καρδίτσας Χ. Γιούτσικος, ο βουλευτής Ν. Χατζοπλάκης (ΠΑΣΟΚ), εκπρόσωπος της ΓΣΕΒΕ κ.α. που συμπαραστέκονται στους αγρότες και όλοι τους συντάσσονται με την πραγματοποίηση του συλλαλητηρίου. Την μέρα του συλλαλητηρίου, Τετάρτη 29 Νοέμβρη 1978,  υπό καταρρακτώδη βροχή, χιλιάδες βαμβακοπαραγωγοί με τρακτέρ πραγματοποιούν μια μεγαλειώδη πορεία προς την Καρδίτσα. Το συλλαλητήριο είναι πανθεσσαλικό αλλά ο κύριος όγκος είναι από την Καρδίτσα. Δύο τεράστιες φάλαγγες από την Ανατολική και Δυτική Θεσσαλία (1.200 υπολογίζονται τα τρακτέρ από τη μεριά των Τρικάλων), με τρακτέρ και αγροτικά μηχανήματα, με πανό και μαύρες σημαίες, με βαμβάκι πάνω σε φέρετρα, με συνθήματα και κορναρίσματα κατευθύνονται προς την Καρδίτσα. Στα χωριά που περνούν ξεσηκωμός. Νέες

φάλαγγες με νέα  τρακτέρ πυκνώνουν τη πορεία. Η αστυνομία στήνει περιφερειακά μπλόκα για να μην πλησιάσουν τη πόλη. Προσπαθούν να τρομοκρατήσουν τους αγρότες, να τους διαιρέσουν, να τους γυρίσουν πίσω. Οι αγρότες επιμένουν, σπάνε τα μπλόκα και προχωράνε προς την Καρδίτσα. Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. Η μεγαλύτερη γραμμή τρακτέρ συγκεντρώνεται στη γέφυρα Καράμπαλη με πάνω από 2.500 τρακτέρ όπως γράφουν οι εφημερίδες της εποχής. Εκεί υπήρχε και η πιο ισχυρή δύναμη των ΜΑΤ. Τα τρακτέρ σταματούν. Ένας οδοστρωτήρας κόβει κάθετα το δρόμο. Φτάνει ο Νομάρχης που καλεί τους αγρότες να αφήσουν τα τρακτέρ και να προχωρήσουν με τα πόδια. Γιουχαΐσματα. Η ΣΕ συμμορφώνεται με την αστυνομική απαγόρευση.  Κάθε προσπάθεια να σπάσει η απαγόρευση και να περάσουν τα τρακτέρ βρίσκει αντίθετα τα μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής που πυροσβεστικά μπαίνουν μπροστά στους εξαγριωμένους αγρότες και τους καλούν να αφήσουν τα τρακτέρ και να προχωρήσουν με τα πόδια για «να μην γίνουν έκτροπα». Οι αγρότες επιμένουν. Δεν κάνουν πίσω. Με συνθήματα επιχειρούν να σπάσουν τις αλυσίδες των ΜΑΤ. Τρακτέρ από το Παλιόκαστρο, αφού έσπασαν εκεί το κλοιό, κατευθύνονται δια μέσου της πόλης προς την Καράμπαλη. Πρωτοστατούν αγωνιστές αγρότες από το χώρο της τότε εξωκοινοβουλευτικής – «συνεπούς» – αριστεράς (ΕΚΚΕ, ΛΔΕ). Ρυμουλκούν τον οδοστρωτήρα και ανοίγουν τη γέφυρα. Συνθήματα και ζητωκραυγές. Η μεγάλη φάλαγγα αρχίζει να κινείται προς την πόλη. Τώρα αναλαμβάνουν οι αύρες της αστυνομίας να κόψουν το δρόμο στους αγρότες. Συγκρούσεις και δακρυγόνα. Ο κόσμος σκορπίζει για να ξανασυγκεντρωθεί μετά από λίγο. Θυμός και αποφασιστικότητα. Συνθήματα και γιουχαΐσματα. Βουλευτές καταφτάνουν στη Καράμπαλη που προτρέπουν τον κόσμο να περάσει με τα πόδια προς τη συγκέντρωση. Εγγυώνται ότι δεν θα γίνουν συλλήψεις. Συλλαμβάνονται πέντε (Δημακόπουλος, Κορομπίλιας, Κωστόπουλος, Παραθύρας, Τρούκης) . Παρά τα εμπόδια της αστυνομίας, οι περισσότεροι αγρότες, με τα πόδια ή με τα τρακτέρ όπου μπορούν, μπαίνουν στη πόλη. Ο

κινηματογράφος «Αστέρια» κατακλύζεται από κόσμο. Η πλατεία μπροστά από τα «Αστέρια» (η σημερινή πλατεία Ν.Πλαστήρα στο Παυσίλυπο) είναι γεμάτη από αγρότες και τρακτέρ. Όλη η πόλη στο πόδι. Κάθε άλλη δραστηριότητα νέκρωσε. Το παζάρι της Τετάρτης λειτούργησε υποτυπώδικα. Μαγαζιά και σχολεία κλείνουν. Στα «Αστέρια» παραβρίσκονται οι βουλευτές Καρδίτσας Π.Κατσάρος (ΠΑΣΟΚ) και Η. Χαντζοπλάκης (ΠΑΣΟΚ), Τρικάλων Χρ.Οικονόμου (ΠΑΣΟΚ), Μαγνησίας Δ.Πιτσιώρης (ΠΑΣΟΚ), Λάρισας Γ.Φλώρος (ΠΑΣΟΚ) και Κ.Λουλές (ΚΚΕ), Φθιώτιδας Β. Στάϊκος (ΠΑΣΟΚ), Θεσσαλονίκης Κ.Αμανατίδης (ΠΑΣΟΚ), δήμαρχοι, αντιπροσωπείες κομμάτων, εκπρόσωποι οργανώσεων κλπ  Κεντρικοί ομιλητές οι Γ.Χαλασιάς (από την Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Καρδίτσας), Στ. Μπαζιάνας (πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ελλάδας), Γ. Ραχμάνης (πρόεδρος της  Ένωσης Αγροτικών Συλλόγων Ν. Καρδίτσας).  Από τα μεγάφωνα η ΣΕ προσπαθεί να αποπροσανατολίσει και να ξεθυμάνει την οργή του κόσμου καταγγέλλοντας τους αγωνιστές αγρότες που επιχείρησαν να σπάσουν την απαγόρευση. «Μερικά προβοκατόρικα στοιχεία που θέλουν να δημιουργήσουν επεισόδια». Αποδοκιμασίες. Παρά το κρύο και την καταρρακτώδη βροχή, ο κόσμος πυκνώνει. Οι συγκεντρωμένοι δεν διαλύονται και απαιτούν την απελευθέρωση των συλληφθέντων. Μέχρι αργά το απόγευμα ο κόσμος είναι στους δρόμους. Η αποχώρηση των συγκεντρωμένων αρχίζει μετά τα μεσάνυχτα, όταν αφήνονται

ελεύθεροι οι συλληφθέντες. Δύο από τους πέντε, ο Δημήτρης Τρούκης και ο Χαράλαμπος Δημακόπουλος από το Παλιόκαστρο παραπέμπονται για «θρασύτητα κατά της αρχής», «πρόκληση επεισοδίων» και «απόπειρα εμπρησμού οχημάτων της αστυνομίας». Η ΣΕ ζητά συνάντηση με τον πρωθυπουργό. Πραγματοποιείται συνάντηση αντιπροσωπείας της ΣΕ και Θεσσαλών βουλευτών με τον τότε υπουργό Συντονισμού Κ.Μητσοτάκη. Η κυβέρνηση δεν κάνει δεκτά τα αιτήματα των αγροτών. Ο Μητσοτάκης αρνείται ακόμα και να συζητήσει αναθεώρηση της τιμής ασφαλείας στο βαμβάκι. Για στάχτη στα μάτια των αγροτών απομακρύνει τον πρόεδρο του Οργανισμού Βάμβακος Κατσάμπα. Οργή και αγανάκτηση στους αγρότες. Στα χωριά μοιράζεται προκήρυξη της ΛΔΕ που καταγγέλλει την κυβέρνηση, ασκεί κριτική στη ΣΕ και καλεί τους αγρότες σε επιφυλακή και νέους αγώνες. Η προκήρυξη καταλήγει: «Σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά επιβάλλεται πιο έντονη επαγρύπνηση και κινητοποίηση για την αθώωση των αγωνιστών αγροτών, επιβάλλεται η συσπείρωση των αγροτών στους αγροτικούς συλλόγους. Επιβάλλεται να εκλεγούν τα πιο τίμια και μαχητικά στοιχεία στους αγροτικούς συλλόγους και στις διάφορες επιτροπές ώστε η καθοδήγηση του αγροτικού κινήματος να είναι αντάξια των προσδοκιών και των διαθέσεων των αγροτών».

Στέφανος Καπνιάς