10 χρόνια από τον θάνατο του Χαρίλαου Φλωράκη

Πολιτικό μνημόσυνο για τα 10 χρόνια από τον θάνατο του Χαρίλαου Φλωράκη οργανώνει σήμερα Κυριακή η Επιτροπή Περιοχής Θεσσαλίας του ΚΚΕ, στον τάφο του στο Παλιοζωγλόπι, όπου θα παρευρεθεί αντιπροσωπεία της ΚΕ με επικεφαλής τον Δ. Κουτσούμπα ΓΓ της ΚΕ. Σχετική ανακοίνωση έβγαλαν οι ΤΕ Πόλης και Υπαίθρου Καρδίτσας του ΚΚΕ (διαβάστε ολόκληρη την ανακοίνωση ΕΔΩ).

Με αυτή την αφορμή αναδημοσιεύουμε σχετικό άρθρο που γράφτηκε εκείνη την εποχή (Μάης του 2005) από τον Ηλία Καμαρέτσο και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Προλεταριακή Σημαία.

Και όμως, “τα στερνά δεν τίμησαν τα πρώτα”

(Με αφορμή το θάνατο του Χ. Φλωράκη)

καπετάν Γιώτης

Είναι απόλυτα ανθρώπινο και φυσιολογικό ο θάνατος ενός δημόσιου προσώπου που έχει συνδέσει το όνομά του με την πολιτική και τη δράση ενός κόμματος που αναφέρεται στην Αριστερά και στον κομμουνισμό να σου προκαλεί ένα σφίξιμο. Ακόμη και αν το πρόσωπο αυτό δεν το γνωρίζεις προσωπικά. Ακόμη και αν έφυγε από φυσιολογικά αίτια, πλήρης ημερών που λένε. Ακόμη και αν ήσουν αντίθετος στην πολιτική κατεύθυνση που ακολουθούσε και είχες αντιπαρατεθεί σ’ αυτή μόνιμα, σταθερά και με ένταση.

Αισθάνεσαι αυτό τον κόμπο στο λαιμό, συγκινείσαι αφού σου ’ρχεται στο νου, για μία ακόμη φορά, το βιολογικό τέλος μιας ολόκληρης γενιάς κομμουνιστών, αγωνιστών που τα έδωσαν κυριολεκτικά όλα, που δεν δίστασαν να θυσιάσουν ζωή, οικογένεια, δουλειά προκειμένου να υπηρετήσουν τους στόχους της εθνικής ανεξαρτησίας, της επανάστασης, του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού.

Κομπιάζεις και βουρκώνεις γιατί ακόμη και αν είσαι νεότερος, ακόμη και αν έχεις διαχωριστεί ιδεολογικά, πολιτικά, οργανωτικά από το ΚΚΕ, γνωρίζεις ότι η ιστορία σου, οι καταβολές, οι αφετηρίες σου είναι ίδιες με αυτές του Χ. Φλωράκη και δεκάδων χιλιάδων άλλων κομμουνιστών του πρώτου μισού του 20ού αιώνα.

Λίγοι απ’ αυτούς είναι ακόμη στη ζωή και απ’ αυτούς μετριούνται στα δάχτυλα εκείνοι που έχουν επαφή και σχέση με το μ-λ κίνημα και που μπορούν ακόμη να μεταφέρουν τις μαρτυρίες τους και τις εμπειρίες τους από εκείνες τις εποχές.

Δεν χρειάζεται όμως ν’ ακούσεις τις προσωπικές  τους μεμονωμένες μαρτυρίες για να συνειδητοποιήσεις ότι χρωστάς πολλά σ’ αυτή τη γενιά.

Και δεν τους χρωστάμε μόνο όσοι συνεχίζουμε και στις μέρες μας να επιμένουμε κομμουνιστικά, αλλά τους χρωστάνε και οι μετέπειτα γενιές για όσες παρακαταθήκες και κατακτήσεις τούς άφησαν.

Δεν νεκρολογούμε, ούτε αναπολούμε κάτι που δεν θα ξαναϋπάρξει. Η συμμετοχή των διαφόρων γενιών στον ταξικό αγώνα, στην πολιτική πάλη, στους κοινωνικούς αγώνες ήταν μια πραγματικότητα που υπήρξε και πριν από τη γενιά που αναφερόμαστε, αλλά υπάρχει και μετά από αυτήν.

Ωστόσο, η γενιά της μεταξικής δικτατορίας, του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ, του ΔΣΕ, της μεταεμφυλιοπολεμικής περιόδου δεν έκλεισε στον κύκλο της ούτε στα τέλη της δεκαετίας του ’50 ούτε στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Παρά τα θύματα που έδωσε, παρά το άγριο κυνήγι που δέχτηκε από τις δυνάμεις του μοναρχοφασισμού, παρά τη λυσσασμένη οργή των ιμπεριαλιστών που βίωσε στο πετσί της, συνέχισε να δίνει το παρών της και στις επόμενες δεκαετίες.

Ενδειξη και αυτή της δύναμης, της διαχρονικότητας, της ισχύος του κινήματος που ανδρώθηκε εκείνη την εποχή.

Η γενιά αυτή συναντήθηκε με τις νεότερες γενιές, της ΕΔΑ, του 114, της περιόδου της δικτατορίας, της γενιάς του Πολυτεχνείου, της μεταπολίτευσης. Συνάντηση που είχε τα δικά της δεδομένα, τα δικά της χαρακτηριστικά, τις δικές της ιδιαιτερότητες.

Ηταν μια συνάντηση που συνέπεσε με μια διάσπαση της γενιάς αυτής, που άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά από τα μέσα της δεκαετίας του ’50 και ολοκληρώθηκε προς τα τέλη της δεκαετίας του ’60.

Διάσπαση που δεν θα πρέπει να ειδωθεί στα ποσοτικά δεδομένα της (πόσοι από δω, πόσοι από κει και πόσοι πιο δίπλα), αλλά στις πραγματικές πολιτικές και ιδεολογικές της διαστάσεις.

Μια διάσπαση που δεν αφορούσε κυρίως και μόνο το ένδοξο παρελθόν, αλλά τη νεότερη συγκυρία στην οποία καλούνταν αυτή η γενιά να συνεχίσει να παλεύει, να δρα, να σκέφτεται. Και όχι μόνη της, αλλά δίπλα στις πιο φρέσκιες που ήδη είχαν ξεπεταχτεί.

Μια διάσπαση, που ενώ βιώθηκε και τροφοδοτήθηκε από τα δεδομένα του κινήματος στη χώρα, χρωματίστηκε και επηρεάστηκε καθοριστικά από την τότε διάσπαση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και τη μεγάλη σύγκρουση του ΚΚ Κίνας, του ΚΚΣΕ, του ΚΕΑ.

Ενώ δέχτηκε τις σαφείς επιδράσεις από τους μετέπειτα κλυδωνισμούς που συνόδευσαν τα γεγονότα του ’68 και την εισβολή της τότε ΣΕ στην Τσεχοσλοβακία. Γι’ αυτό και όταν παρέλθει η πρώτη συγκίνηση από το χαμό του Χ. Φλωράκη, τα αισθήματα που προκύπτουν είναι ανάμικτα, μιας και απαραίτητα συνδέονται με την πολιτική αποτίμηση, το πολιτικό και ιδεολογικό στίγμα του ανδρός, όχι προσωπικά, αλλά σε συνδυασμό με την όλη πορεία του κινήματος. Μια αποτίμηση που στην περίπτωση που αναφερόμαστε δεν έχει να περιμένει ένα εύλογο διάστημα για να γίνει.

Μια αποτίμηση που δεν είναι αποκλειστικής αρμοδιότητας του ΚΚΕ και μόνο, του οποίου υπήρξε γενικός γραμματέας μέχρι το 1989.

Μια αποτίμηση που σε ένα μεγάλο βαθμό έχει βγάλει τα δεδομένα της και έχει δώσει το υλικό για να αξιολογηθεί.

Γιατί ο κύκλος της γενιάς του Χ. Φλωράκη δεν έκλεισε με τον θάνατό του. Αλλά πολλά χρόνια πριν. Οταν συνέπεσε με τη μεγάλη ήττα του κομμουνιστικού κινήματος. Οταν έκλεινε ένας ολόκληρος κύκλος του επαναστατικού κινήματος που, φανερά τουλάχιστον, στα μάτια των εκατομμυρίων των κομμουνιστών, σηματοδοτήθηκε από την κατάρρευση των χωρών του πρώην σοσιαλιστικού στρατοπέδου.

Οταν στο εσωτερικό της χώρας, με τα όσα συνέβησαν το 1989-1990, το πολιτικό και ιδεολογικό

ρεύμα που εξέφραζε το ΚΚΕ ξανασυναντήθηκε με το ρεύμα που εξέφραζε η ελλαδική έκφραση του λεγόμενου ευρωκομμουνισμού, για να αποκαλυφθεί η πλήρης διαστροφή της μετάλλαξης ενός επαναστατικού κινήματος σε ένα ρεύμα που στήριζε την άρχουσα τάξη, χωρίς προσχήματα. Για να αποκαλυφθεί το βάθος (που δεν υπήρχε) στη λεγόμενη διάσπαση του ’68.

Γι’ αυτό λοιπόν τα ανθρώπινα συναισθήματα συγκίνησης, η συναισθηματική φόρτιση που όχι τυχαία προσπαθεί να δημιουργήσει η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ, προς πολιτική αξιοποίηση, δεν μπορούν να ακυρώσουν την ψύχραιμη πολιτική αποτίμηση, δεν μπορούν να συσκοτίσουν αυτά που κατέγραψε η ιστορία του κινήματος.

Δεν μπορούν να προκαλέσουν αμηχανία σε όσους κομμουνιστές, αριστερούς, αγωνιστές διαφοροποιήθηκαν και αντιστάθηκαν στη μακρά πορεία εκφυλισμού και ήττας του κομμουνιστικού κινήματος.

Δεν μπορούν να λειτουργήσουν σαν συγχωροχάρτι στις μεγάλες και σοβαρές ευθύνες που επωμίστηκε ο Χ. Φλωράκης, και ο οποίος με την όλη του πολιτική συνδέθηκε οργανικά με αυτή την πορεία εκφυλισμού και ήττας που ξαναλέμε ότι αποκαλύφθηκε σε όλο της το μεγαλείο το 1989. Χρονιά που, καθόλου τυχαία, συμπίπτει με την απόφαση του Χ. Φλωράκη να πάψει να είναι γραμματέας του ΚΚΕ.

Στο κάτω κάτω αμήχανοι παρουσιάζονται οι τωρινοί καθοδηγητές του ΚΚΕ, οι οποίοι εδώ και μερικά χρόνια πασχίζουν να παρουσιάσουν ένα αριστερό και αγωνιστικό προφίλ που δήθεν θα αποτελέσει εγγύηση για την αναγέννηση του κομμουνιστικού κινήματος.

Πασχίζουν να βρουν φυσιογνωμία και ταυτότητα, αφού οι εξελίξεις τούς “απάλλαξαν” και από την ασφυκτική ηγεμονία των όσων εξέφραζε ο Χ. Φλωράκης αλλά και τους άφησαν χωρίς τις πλάτες της Μόσχας, που τόσο είχαν συνηθίσει να τις ακουμπάνε.

Αμηχανία και εκνευρισμός που δεν μπορούν να κρύψουν οι δεκάρικοι λόγοι (κατά παράβαση της επιθυμίας του εκλιπόντος) που ξεστομίζουν όλες αυτές τις μέρες.

Γιατί τι άλλο από έκφραση αμηχανίας είναι η αποσιώπηση από τα αφιερώματα μνήμης του “Ριζοσπάστη” ολόκληρων περιόδων, της δραστηριότητας του Χ. Φλωράκη και των επιλογών του. Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι αυτή η στάση της σημερινής ηγεσίας του ΚΚΕ απορρέει από μια στάση σεβασμού προς τον αποθανόντα. Και ότι θα επανέλθει, όταν καταλαγιάσει η συγκίνηση και η συναισθηματική φόρτιση. Εμείς δεν το νομίζουμε. Δεν μας έχει άλλωστε συνηθίσει αυτή η ηγεσία σε ανοιχτές και ουσιαστικές αποτιμήσεις και αυτοκριτικές για πολύ σοβαρότερα ζητήματα.

Η αποσιώπηση λοιπόν αυτή είναι ενδεικτική των προβλημάτων και των αντιφάσεων που αντιμετωπίζει η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στις επιλογές του Χ. Φλωράκη και της τότε ηγεσίας την περίοδο ’89-90-91. Αλλά εμφανίζεται και σε άλλες κρίσιμες ιστορικές περιόδους που καθόρισαν την πορεία όχι μόνο του ΚΚΕ, αλλά επηρέασαν και όλη τη διαδρομή του επαναστατικού κινήματος της χώρας μας.

Δεν είναι τυχαίο ότι η αποσιώπηση απλώνεται σε όλη τη δραματική περίοδο από το ’55-69, όπου τα μόνα που πληροφορηθήκαμε είναι μια επιστολή του Χ. Φλωράκη από τη φυλακή το 1969, όπου ο ίδιος οριοθετούνταν από τον οπορτουνισμό και τον αναθεωρητισμό της ομάδας που δημιούργησε το λεγόμενο ΚΚΕ εσωτερικού και εξέφραζε την αντίθεσή του στη διάλυση των παράνομων οργανώσεων. Και αναφερόμαστε σε μια ολόκληρη περίοδο μέσα στην οποία κρίθηκε σταδιακά η πλήρης διαστροφή και μετεξέλιξη του ΚΚΕ σε μηχανισμό που ξέκοψε οριστικά από τον επαναστατικό δρόμο.

Σαν μηχανισμό που ήταν στην κυριολεξία ένα προϊόν πραξικοπήματος έτσι όπως μεθοδεύτηκε με τα όσα ακολούθησαν την 6η Ολομέλεια του 1956, τη διάλυση των οργανώσεων του ΚΚΕ το 1958 και το 8ο Συνέδριο του ΚΚΕ που απλώς επικύρωσε το ξεδόντιασμα του κομμουνιστικού κινήματος.

Και στο κάτω-κάτω της γραφής, αμήχανοι δεν ήταν μόνο οι εκπρόσωποι της άρχουσας τάξης όταν αποχαιρετούσαν τον Χ. Φλωράκη υπό τον ύμνο της Διεθνούς.

Σίγουρα η αμηχανία κυρίευσε τα μέλη και τα στελέχη του ΚΚΕ μπροστά σ’ όλη τη φιλολογία των εκφραστών και των παρατρεχάμενων του συστήματος που είχαν μόνο καλές κουβέντες για την εθνική και πολιτική προσφορά του ανδρός στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης.

Αλήθεια, ποιος είναι αφελής στις μέρες μας για να μην πονηρεύεται απ’ αυτό που έλεγε ο Λένιν: “Δεν πηγαίνουμε καλά όταν βλέπουμε τον ταξικό εχθρό να μας παινεύει”. Ο παραλληλισμός άλλωστε με το τέλος του Ζαχαριάδη μιλάει από μόνος του.

Για πολλά μπορείς να κατηγορήσεις τους αστούς. Σίγουρα όμως όχι γιατί δεν έχουν μνήμη. Ξέρουν ν’ αναγνωρίζουν εκείνους που, ανεξαρτήτως προθέσεων, τους έβγαλαν απ’ τη δύσκολη θέση, τους έδωσαν άλλοθι και στηρίγματα, δυνατότητες να αποπροσανατολίσουν. Και τα “στερνά” της δράσης του Χ. Φλωράκη, αλλά και του κόμματος που καθοδηγούσε, κινήθηκαν σε μια κατεύθυνση στήριξης του συστήματος. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Δεν είμαστε λοιπόν ούτε σκληροί ούτε ασεβείς. Άλλωστε το ότι θα σταματήσουμε την αναφορά μας στο θάνατο του Χ. Φλωράκη και δεν θα πούμε τίποτε περισσότερο είναι αποτέλεσμα του σεβασμού μας στον άνθρωπο, στον αγωνιστή και στα όσα προσέφερε, όταν και όποτε τα προσέφερε, στο κίνημα και στο λαό.