αναφορά στον κομμουνιστή Άγγελο Καρακαντά

του Στέφανου Καπνιά

 

Με αφορμή τον κύκλο εκδηλώσεων που οργανώνονται αυτό το διάστημα σε διάφορες πόλεις (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Γιάννινα, Ηράκλειο κ.α.) για τα 50 χρόνια από τον Οκτώβρη του 1964 που εκδόθηκε το α’ τεύχος του περιοδικού «Αναγέννηση», αξίζει να αναφερθούμε σε ορισμένους Καρδιτσιώτες κομμουνιστές που έπαιξαν πρωτοπόρο ρόλο στην υπόθεση του μ-λ κινήματος. Οι Καρδιτσιώτες Άγγελος Καρακαντάς από τον Μεσενικόλα, Γιάννης Θεολόγης από το Ρούσο, Θόδωρος Τσιτσιπάς από την Αγία Τριάδα, Αποστόλης Δημακόπουλος από τη Μητρόπολη, Γιώργος Κοτρώτσιος από τη Δαφνοσπηλιά, Νίκος Μαγόπουλος από την Αχλαδιά, Πέτρος Μπολτσής από τη Μούχα κ.ά. ήταν μερικοί μόνο από τους εκατοντάδες και χιλιάδες έλληνες κομμουνιστές, που στα χρόνια εκείνα αντιπάλεψαν τη ρεβιζιονιστική στροφή που σηματοδοτήθηκε για το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα με το 20^ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ το 1956. Επέλεξαν το μόνο δρόμο που ήξεραν και ξέρουν οι κομμουνιστές, τη συνέχιση και ανάπτυξη της πάλης ενάντια στη δεξιά και ρεβιζιονιστική στροφή που βίαια και πραξικοπηματικά επιβλήθηκε τα χρόνια εκείνα στο ΚΚΕ. Για τη δράση τους αυτή διαγράφηκαν, διώχθηκαν, εκτοπίστηκαν… Η πάλη αυτή σηματοδότησε τη γέννηση του μαρξιστικού-λενινιστικού κινήματος στην Ελλάδα, το οποίο στα χρόνια που ακολούθησαν πάλεψε για την υπεράσπιση και την ανασυγκρότηση του επαναστατικού κομμουνιστικού κινήματος σαν κομμάτι της διεθνούς πάλης του μ-λ κινήματος που, ξεκινώντας από την αντιπαράθεση στη Χρουστσωφική στροφή, έφτασε στην Κίνα και -με την ηγεσία του Μάο Τσετούνγκ- στη ΜΠΠΕ που αποτελεί πηγή και πεδίο απαντήσεων για την καπιταλιστική παλινόρθωση και την υπόθεση της οικοδόμησης του σοσιαλισμού.

Ο Άγγελος Καρακαντάς (1918-2006) γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Μεσενικόλα Καρδίτσας. Ήταν ο τρίτος γιός των έξι αγοριών και μιας κόρης του παπά Γιώργη Καρακαντά. Όταν κατέβηκε στην Καρδίτσα, μαθητής στην Γ’ Γυμνασίου, ήταν ήδη μαρξιστικά μυημένος. Οργανωμένος στην ΟΚΝΕ και συναγωνιστής του Ζήση Σκάρου (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Απόστολου Ζήση από τα Κανάλια) έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στις μεγάλες μαθητικές και λαϊκές κινητοποιήσεις που έγιναν το 1936 στην Καρδίτσα. Για τη δράση του αυτή αποκλείστηκε «δια παντός» από τις απολυτήριες εξετάσεις «λόγω αντεθνικών ιδεών». Αργότερα, στα χρόνια της κατοχής, συμμετείχε στην εποποιία του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Συνεργάστηκε στενά με τον πρωτοκαπετάνιο των Αγράφων Νικηταρά, φιλοξένησε για μέρες στο σπίτι του τον Άρη Βελουχιώτη στο ξεκίνημά του, φίλος του Γιώργη Σιάντου, χορηγός του φυματικού Πλουμπίδη στο Πετρίλο, συνεργάτης όλων των στελεχών του Αρχηγείου Αγράφων (Καραγιώργη, Ζαχαριά κλπ), φρούραρχος Καρδίτσας για ένα μεγάλο διάστημα, επικεφαλής πολιτοφυλακής στη Λάρισα κλπ υπηρέτησε τη λαϊκή υπόθεση από πολλά πόστα, ως απλός αντάρτης μέχρι στέλεχος Ταξιαρχίας. Από τους πρώτους που εντάχθηκαν στο ΔΣΕ, έλαβε μέρος σε πολλές μάχες με τ’ όπλο στο χέρι. Με την κατάρρευση του Γράμμου πέρασε στην Αλβανία και από εκεί αναγκαστική προσφυγιά στην Πολωνία όπου έζησε με την Πολωνέζα γυναίκα του, τα δυο παιδιά και τα τέσσερα εγγόνια του μέχρι το τέλος της ζωή του.

(*) Τα βιογραφικά στοιχεία είναι παρμένα από το βιβλίο-αυτοβιογραφία του Άγγελου Καρακαντά «Σκόρπιες Αναμνήσεις»-Αθήνα 1997, όπως αναφέρονται στην εισαγωγή που έγραψε ο συντοπίτης, συμμαθητής και συναγωνιστής του Γιάννης Δ. Παϊζάνος) 

Να πως περιγράφει ο ίδιος ο Άγγελος Καρακαντάς τη διαδρομή του στο μ-λ κίνημα μέσα από το βιβλίο του «Σκόρπιες Αναμνήσεις»-Αθήνα 1997 (σελίδες 124-129):

«(…) Μετά το 20^ο συνέδριο (σ.σ.: του ΚΚΣΕ) έλληνες κομμουνιστές δημιούργησαν μια σοβαρή μαρξιστική-λενινιστική κίνηση. Καλοί σύντροφοι. Καλοί άνθρωποι: Κώστας Κουτμάνης, Στ. Ριζάντης, Αντ. Αρτέμης, Θ. Βλαχογιώργος, Ν. Παπαγιάννης…

Στις συνελεύσεις των πολιτικών προσφύγων μιλώντας έπαιρνα θέση ενάντια στο 20^ο συνέδριο.

(…)

Οι σύντροφοι της κίνησης που αναφέρω με πλησίασαν. Όμως μόνο οικονομική βοήθεια έδινα. Όχι οργανωτική. Είχα επιφυλάξεις για το Ζαχαριάδη. Όταν όμως ο Ζαχαριάδης κυκλοφόρησε τις περιβόητες αντιμαοϊκές θέσεις του, τον εγκατέλειψαν.

Οργάν. Μαρξιστές-Λενινιστές

Απ’ το 1963 εντάχθηκα και γω στις γραμμές της οργάνωσης των μαρξιστών-λενινιστών και δούλεψα με όλη την καρδιά μου γι’ αυτή τη μεγάλη υπόθεση.

Δούλευα υπεύθυνος παράνομου τύπου. Σα μέλος του γραφείου που καθοδηγούσε όλη την παράνομη οργάνωσή μας στην Πολωνία.

Πήγαινα στην κινέζικη πρεσβεία απ’ όπου έπαιρνα εφημερίδες-βιβλία και το πιο σοβαρό, υπέροχη συζήτηση με τον ευγενικότατο γραμματέα της πρεσβείας.

Όταν κυκλοφόρησε το «κόκκινο βιβλίο» του Μάο Τσε Τουνκ, απ’ την πρεσβεία πήρα 50 στην πολωνική γλώσσα.

Όμως ο γραμματέας μου λέει:

-Δεν θα τα πάρεις εσύ, γιατί κάτω είναι φρουρά πολωνικής αστυνομίας. Θα τα βγάλουν κινέζοι της πρεσβείας. Θα τα παραλάβεις στο κατάστημα φρούτων (και μού ‘δωσε τη σύσταση) παίρνοντας ταυτόχρονα την τσάντα μου.

Κάλεσε έναν, του ‘δωσε τη γεμάτη τσάντα μου και του είπε που να με περιμένει.

Στην καθορισμένη ώρα βγήκα. Σε λίγο έφτασα στο κατάστημα. Οι κινέζοι φόρτωναν φρούτα και λαχανικά. Μού ‘δωσαν σβέλτα την τσάντα και τράβηξα για το σταθμό.

Στο Βρότσλαφ κράτησα 4 για τον εαυτό μου. Το γραφείο ήξερε που θα τα διαθέσω.

Είχα όχι μόνο γνωριμίες αλλά φιλία και εκτίμηση ανώτερων αξιωματικών της ασφάλειας. Εκεί τα διέθετα. Ένας συνταγματάρχης πήρε δύο.

Εκεί μας κατηγορούσαν οι «σύντροφοι» του ΚΚΕ, δυστυχώς Έλληνες, δυστυχώς παλιοί συναγωνιστές μας στα βουνά της Ελλάδας, για παράνομη δράση. Και το πιο επιβαρυντικό ότι είμαστε σταλινικοί.

(…)

Μια μέρα ειδοποίησαν απ’ το Γραφείο Περιοχής του Πολωνικού κόμματος να παρουσιαστούμε με τον Κ. Κουτμάνη ώρα 14:00.

Μας δέχτηκαν δύο. Ο οργανωτικός υπεύθυνος και ο υπεύθυνος της ασφάλειας.

Η συζήτηση ήταν οξύτατη. Απειλούσαν. Προσπαθούσαν να μας κάμψουν. Κατηγορητήριο:

1.Παράνομη οργάνωση.

2.Παράνομη εφημερίδα και προκηρύξεις.

3.Παράνομες συνεδριάσεις.

4.Παράνομη πάλη ενάντια στο σοβιετικό κόμμα κλπ κλπ

(…)

Όλη η δράση του ΚΚΕ απ’ το 20^ο συνέδριο και μετά με την αχαλίνωτη εσωκομματική πάλη, την εξόντωση παλιών συντρόφων είχε δυο αποτελέσματα:

1.Αποκατέστησε τον καπιταλισμό στις ανατολικές χώρες δίνοντας βοήθεια στους σοβιετικούς προδότες και

2.Απογοήτευσε εσωκομματικά πολλά μέλη του κόμματος που τελικά το εγκατέλειψαν.

Συνεχίζει μια πάλη ενάντια στο ελληνικό μαρξιστικό-λενινιστικό κίνημα, αποτύφλωση των κομματικών μελών.

Ούτε μια φορά δεν ακούστηκε, έστω και μιας ελαφράς μορφής, αυτοκριτική.

Αυτό σημαίνει ότι η δράση τους – μετά το 20^ο συνέδριο – ήταν συνειδητή και συνεπέστατη. Ήθελαν να αποκατασταθεί ο καπιταλισμός. Και το πέτυχαν.»