Καρδιτσιώτες πρωτεργάτες του μ-λ κινήματος (β')

Αναφορά στους αγωνιστές Γιάννη Θεολόγη, Αποστόλη Δημακόπουλο, Άγγελο Καρακαντά, Γιώργη Κοτρώτσιο και Θόδωρο Τσιτσιπά (αποσπάσματα από την εισήγηση στην εκδήλωση της Οργάνωσης Καρδίτσας του ΚΚΕ(μ-λ) με θέμα «Καρδιτσιώτες πρωτεργάτες του μ-λ κινήματος» που έγινε στο Παυσίλυπο στις 13/11/2014 με αφορμή τα 50 χρόνια από την έκδοση του περιοδικού «Αναγέννηση»)

Θεολόγης Γιάννης

«Ήταν από τους οργανωτές της Εθνικής Αντίστασης στο Ρούσσο. Υπηρέτησε στον ΕΛΑΣ και τραυματίστηκε στις 27-11-1943 σε μάχη με τους Γερμανούς με κάταγμα στο βραχίονα. Μαχητής του ΔΣΕ. Πολιτικός πρόσφυγας στη Τασκένδη.» (απόσπασμα από το βιβλίο του Νίκου Β. Μαγόπουλου «Αγωνιστές των Καρδιτσιώτικων Αγράφων και του Κάμπου 1940-1950»)

Γεννήθηκε το 1918. Ήταν μέλος του ΚΚΕ πριν από τον πόλεμο (στη ΚΟΒ Σέκλιζας). Στη Τασκένδη δούλευε ως οικοδόμος και με τη γυναίκα του Κλεονίκη (κυρά Νίκη) απέκτησαν ένα γιό (Περικλής) και μία κόρη (πέθανε στη Τασκένδη από λευχαιμία). Ενεργό μέλος της μ-λ οργάνωσης των πολιτικών προσφύγων στα Τασκένδη. Για τη δράση του, συλλαμβάνεται το 1962, δικάζεται και καταδικάζεται σε ισόβιο εκτοπισμό στο σοβχόζ «Καζακστάν» που βρίσκονταν στο βόρειο Καζακστάν (Σιβηρία). Στην αναχώρησή του - μαζί με άλλους 56 (;) εξόριστους - είχε συγκεντρωθεί στο σιδ. σταθμό τεράστιο πλήθος για τον αποχαιρετισμό. Μετά από 4 χρόνια εξορία, παραβιάζει τη δικαστική απόφαση, σπάει τον εκτοπισμό και επιστρέφει παράνομα στην Τασκένδη, μαζί με άλλους εξόριστους. Για την ενέργειά του αυτή μπαίνει φυλακή για άλλο ένα χρόνο. Επαναπατρίστηκε το …… και ζούσε στο χωριό του Ρούσσο. Παρέμεινε συνεπής αγωνιστής του μ-λ κινήματος μέχρι το θάνατό του, στις 13-3-1993 (από προφορική μαρτυρία του γιού του Περικλή στις 12/11/2014)

Για την εξορία του Θεολόγη και το σπάσιμο του εκτοπισμού γράφει και ο Τουλούδης στο βιβλίο του «Νίκος Ζαχαριάδης-Το Κρυφό Αρχείο της Εξορίας» (εκδόσεις Παπαζήση, 1991): «Στις 20 Οκτωβρίου 1962 με τον ίδιο τρόπο εξορίστηκαν στο βόρειο Καζαχστάν οι (από λίστα 27 εξόριστων…): Γιάννης Θεολόγης, β’ γραμματέας της κομματικής επιτροπής 8ης Πολιτείας (…)». «Το 1966 το αχτίφ πήρε απόφαση οι σύντροφοι που βρίσκονταν στην εξορία να επιστρέψουν στην Τασκένδη και να απαιτήσουν να ακυρωθεί η παράνομη απόφαση της εξορίας και να τους δοθεί η ταυτότητα του πολ. Μετανάστη που τους είχε αφαιρεθεί. Με την επιστροφή αρκετοί συνελήφθηκαν και καταδικάστηκαν με την κατηγορία της παραβίασης του τόπου διαμονής από τρεις μέχρι ένα χρόνο φυλακή (…) Η ενέργεια των συντρόφων να επιστρέψουν, παρά τις φυλακίσεις, είχε ως αποτέλεσμα να ακυρωθεί η απόφαση της εξορίας και να δοθεί η ιδιότητα του πολιτικού πρόσφυγα σε αρκετούς από τους οποίους είχε αφαιρεθεί.» (σελ.36) 

Σχετικά αναφέρει και ο Αχιλλέας Παπαϊωάννου στο βιβλίο του «Ποιος αυτοκτόνησε (δολοφόνησε) τον Νίκο Ζαχαριάδη» (Θεσσαλονίκη, εκδόσεις ΜΠΙΜΠΗΣ): «Ύστερα από ενάμιση χρόνο ζωής στους τόπους εξορίας, αποφασίσαμε να γίνει κάποια συνάντηση, αν όχι όλων, τουλάχιστον των περισσότερων εκτοπισμένων. Σαν τόπο συνάντησης καθορίσαμε την πόλη Κονστανάι του βόρειου Καζακστάν, της Σιβηρίας. Από τη δικιά μας τριάδα του Καρακαλπάκι αποφασίστηκε να πάω εγώ. (…) πήγα στο συμφωνημένο μέρος της συνάντησης, σ’ ένα σοβχόζ. Εκεί βρήκα τον Γιάννη Θεολόγη. Την άλλη μέρα ήρθαν αρκετοί εξόριστοι από τα διάφορα μέρη του Καζακστάν. (…) Είχαν έρθει και δύο αντιπρόσωποι της κομματικής οργάνωσης Ζαχαριαδικών της Τασκένδης. Η συζήτηση κράτησε δύο μέρες. Οι εκπρόσωποι της Τασκένδης μας κατατόπισαν για τη δουλειά των κομματικών οργανώσεων και μας είπαν ότι ετοιμάζονται κατάλογοι 250 περίπου Ζαχαριαδικών για εκτόπιση. Όλοι συμφωνήσαμε ότι έπρεπε να προετοιμαστούν και να κατατοπιστούν οι νέοι αντικαταστάτες, ώστε να μην αποκεφαλιστεί η οργάνωση. Πρώτος πήγα στη συνάντηση αυτή και τελευταίος αποφάσισα να φύγω. Εκεί, την τελευταία βραδιά, αφού έφυγαν όλοι, έριξα μια ματιά σ’ ένα χάρτη στο δωμάτιο του Θεολόγη. Έψαξα να δω που βρισκόταν το Σουργούτ όπου ζούσε εξόριστος ο Ζαχαριάδης. Από τον χάρτη κατάλαβα ότι ήταν απελπιστικά μακριά.» (σελ.61-62).

Δημακόπουλος Απόστολος

Δημακόπουλος Απόστολος του Δημήτρη, από τη Μητρόπολη Καρδίτσας. Μέλος του ΚΚΕ και μαχητής του ΕΛΑΣ. Από το 1946 στο ΔΣΕ. Το Γενάρη του 1947 στη σχολή υπαξιωματικών Α.Α. Παίρνει μέρος σε πολλές μάχες στο Γράμμο το 1948 (Καϊμακτσαλάν, Πάικο, Βίτσι). Το Γενάρη του 1949 στη Σχολή αξ/κών της ΣΑΓΑ. Τραυματίζεται και χάνει το πόδι του κάτω από το γόνατο. Στις 12 Ιούλη του 1946 στέλνεται στο νοσοκομείο 250 της Πολωνίας. Πολιτικός πρόσφυγας για 35 χρόνια, στην πόλη Ζγκόζελετς (ZCONZELEC) της Πολωνίας. Από τους ιδρυτές της μ-λ οργάνωσης των π.π. στην Πολωνία. Για την δράση του διαγράφηκε από το Πολωνικό ΚΚ. Επαναπατρίστηκε το 1981 (;).

Χαρακτηριστική είναι η μαζική αίτηση 200 συγχωριανών του που ζητούσαν

επαναπατρισμό του Α. Δημακόπουλου και της οικογένειάς του, σαν μια απάντηση στον εξευτελισμό-«σπάσιμο» του ατομικού επαναπατρισμού που προωθούσε το μεταπολιτευτικό καθεστώς της δεξιάς. (τα στοιχεία είναι από το βιβλίο του Νίκου Β. Μαγόπουλου «Αγωνιστές των Καρδιτσιώτικων Αγράφων και του Κάμπου 1940-1950») 

Σχετική μαρτυρία του Στέφανου Ριζάκη, πολιτικού πρόσφυγα, περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Κ.Γκριτζώνα «Το Μαρξιστικό-Λενινιστικό Κίνημα στην Ελλάδα»: «Κάποια μέρα του 1958 στο σπίτι του Κώστα Τσούτσου στη πόλη Βρότσλαβ έγινε σύσκεψη στην οποία παραβρέθηκαν κομμουνιστές π.π. (…) από πόλεις της Πολωνίας. Στη σύσκεψη αυτή έγινε συζήτηση για το τι έπρεπε να κάνουν οι «Ζαχαριαδικοί» που είχαν εναντιωθεί στις αποφάσεις της 6ης Ολομέλειας του ΚΚΕ και του 20ου συνέδριου του ΚΚΣΕ. Αποφασίστηκε να δημιουργηθεί οργάνωση ξέχωρα από το ΚΚΕ. Οι αγωνιστές που πρώτοι υπηρξαν μέλη αυτής της οργάνωσης ήσαν οι (…) Αποστόλης Δημακόπουλος από το Ζγκόζελετς(…). Αργότερα προστέθηκα κι εγώ καθώς και ο Άγγελος Καρακαντάς» (σελ.110-111)

«Τα μέλη αυτής της οργάνωσης ασχολούμασταν με διάφορες δραστηριότητες για πολιτικά, οργανωτικά και οικονομικά θέματα, κάναμε συχνά συνεδριάσεις μισοπαράνομα, γιατί το Πολωνικό ΚΚ επίσημα υποστήριζε την ρεβιζιονιστική οργάνωση του ΚΚΕ και εμείς σαν μέλη του ΚΚ Πολωνίας καταστατικά είμασταν υποχρεωμένοι να πειθαρχούμε στις αποφάσεις αυτού του κόμματος. Εμείς όμως είχαμε τη δική μας άποψη στα πολιτικά θέματα που είχαν σχέση με το ΚΚΕ. Απορρίψαμε τις θέσεις του 20ου συνέδριου του ΚΚΣΕ για την «ειρηνική συνύπαρξη» και «περί προσωπολατρίας του Στάλιν» και τις αποφάσεις της 6ης και 7ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ του 1956 και 1957 και εκδηλώσαμε την αντίθεσή μας στην πραξικοπηματική επέμβαση των 6 κομμουνιστικών κομμάτων στα εσωτερικά του δικού μας κόμματος. Επίσης έντονα αντιδράσαμε στα μέτρα που πάρθηκαν κατά των ελλήνων κομμουνιστών με τις μαζικές διαγραφές, τις φυλακές και εξορίες στη ΣΕ, στην Ουγγαρία, Βουλγαρία, Ρουμανία και Τσεχοσλοβακία» (σελ.111).  

«Για την Πολωνία δεν φυλακίστηκε ούτε εξορίστηκε κανένας από τους Ζαχαριαδικούς. Διαγράφηκαν όμως από το Πολωνικό Κόμμα οι (…) Δημακόπουλος Αποστόλης (…) απ’ το κολχόζ «Νέα Ζωή» κ.α. Απ’ τις δουλιές δεν έδιωξαν κανένα. Ένα πρόβλημα υπήρξε που θέλαν να [μας] δώσουν αναγκαστικά πολωνική υπηκοότητα και να [μας] πάρουν στον Πολωνικό στρατό, όπως και έγινε για ένα διάστημα και σταμάτησε κατόπιν διαμαρτυρίας της οργάνωσής μας» (σελ.62).

Κοτρώτσιος Γεώργιος

Για τον Κοτρώτσιο γράφει ο Ν.Μαγόπουλος στο βιβλίο του «Αγωνιστές των Καρδιτσιώτικων Αγράφων και του Κάμπου, 1940-1950): «Κοτρώτσιος Γιώργος του Νίκου. Μέλος και στέλεχος του ΚΚΕ. Μαχητής του ΔΣΕ. Από τη Δαφνοσπηλιά. Ο σ. Στρογγύλης Αποστόλης στο βιβλίο του «Η πρωτεύουσα της Ελεύθερης Ελλάδας» γράφει για τον παραπάνω αγωνιστή ότι «σκοτώθηκε στον Εμφύλιο». Αυτό δεν είναι αληθές. Ο σ. Γκριτζώνας Κώστας, πολιτικός πρόσφυγας στην Τασκένδη της ΕΣΣΔ, για τον ίδιο σύντροφο, στο βιβλίο του «Μετά το Γράμμο» και με τίτλο «ο στρατηγός ΣΜΟΛΕΝΣΚΥ εξορίζει, γράφει: «Κοτρώτσιος Γιώργος, πολιτικός επίτροπος λόχου του ΔΣΕ, μέλος κομματικής επιτροπής της Κ.Ο. της 4ης Πολιτείας, έκανε φυλακή».Αυτά για την αποκατάσταση της αλήθειας, δεν τα γράφω για να συκοφαντήσω ανθρώπους που εκείνη την περίοδο στήριξαν με όλα τα μέσα την χρουστσιωφική πολιτική και δεν δίστασαν να στείλουν φυλακή και εξορία αγωνιστές που θεωρήθηκαν τότε Σταλινικοί-Ζαχαριαδικοί. Έτσι ο σύντροφος Κοτρώτσιος Γιώργος από τις φυλακίσεις και τις διώξεις πέθανε και γι αυτό την ευθύνη φέρνουν οι ηγέτες του ΚΚΕ της εποχής εκείνης στην Τασκένδη.» (σελ.67-68).

Τα ίδια γράφει ο Κ.Γκριτζώνας για τον Κοτρώτσιο και στο βιβλίο του «Το Μαρξιστικό-Λενινιστικό κίνημα στην Ελλάδα», Καρδίτσα 2007 (σελ.75).

Τσιτσιπάς Θεόδωρος

Γεννήθηκε το 1913 (;) στην Αγία Τριάδα Καρδίτσας, από αγροτική οικογένεια, ένα από τα τέσσερα παιδιά (2 αγόρια και 2 κορίτσια) της Γραμμάτως και του Γιώργου Τσιτσιπά. Αποφοίτησε τη Ριζάρειο Σχολή και πριν τον πόλεμο του ’40 δούλευε ως δάσκαλος σε διάφορα χωριά της Καρδίτσας.

Μέλος του ΚΚΕ πριν από τον πόλεμο, πήρε ενεργό μέρος στην εθνική αντίσταση και αναδείχθηκε σε στέλεχος της Περιφερειακής Επιτροπής του ΕΑΜ στο Δήμο Ιθώμης, υπεύθυνος της αχτίδας Φαναρίου. Με την απελευθέρωση διορίστηκε δάσκαλος στο χωριό Λόφος της Φλώρινας, κυνηγήθηκε όμως, για την αντιστασιακή του δράση, από το μεταβαρκιζικό καθεστώς και φυλακίζεται για ένα μικρό διάστημα. Με την αποφυλάκισή του εντάσσεται στο ΔΣΕ και αναδεικνύεται σε στέλεχος του (σύνδεσμος με τη Γιουγκοσλαβία για προμήθεια υγειονομικού υλικό, μας μεταφέρει ο συγχωριανός και συναγωνιστής του Κ.Ζήρας). Συμμετέχει σε πολλές μάχες καθώς και στη μάχη της Φλώρινας (Φλεβάρης του ’49 με πάνω από 800 νεκροί και 930 τραυματίες απώλειες για το ΔΣΕ) όπου τραυματίζεται βαριά στον πνεύμονα και μεταφέρεται για θεραπεία σε στρατιωτικό νοσοκομείο της Αλβανίας και στη συνέχεια, στη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας όπου χειρουργείται. Μετά την ανάρρωσή του και μετά την ήττα του ΔΣΕ επανέρχεται στο διδασκαλικό του έργο και υπηρετεί ως δάσκαλος στο ελληνικό χωριό Μπελογιάννης της Ουγγαρίας (χτίστηκε το 1950 για να φιλοξενήσει έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες). Με την αναγκαστική προσφυγιά άφησε πίσω τη γυναίκα του Παναγιώτα και τα δύο ανήλικα παιδιά του, Βασίλη και Κώστα.

Διαφωνεί με την 6η ολομέλεια και εντάσσεται στην Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών της Ουγγαρίας (Κ.Γκριτζώνας, σελ.88). «Διώχθηκε μετά το 1956 γιατί διαφώνησε με την περιβόητη 6η ολομέλεια» (Ν. Μαγόπουλος, σελ. 32). Για τη δράση του αυτή διώκεται και το 1968 του απαγγέλλονται κατηγορίες για «1.Συνωμοσία για την ανατροπή του κοινωνικού καθεστώτος, 2.Ερεθισμός της κοινής γνώμης μέσω του τύπου και 3.κατάχρηση συναλλάγματος». Παραπέμπεται σε δίκη τον Απρίλη-Ιούνη του 1968 (με επιπλέον και την κατηγορία της «κατάχρησης του δικαιώματος του συνέρχεσθαι») και καταδικάζεται σε φυλάκιση 6 μηνών με αναστολή 3 χρόνια. Το καλοκαίρι του 1968 διαγράφεται από το Ουγγρικό κόμμα «με πρόταση των ελλήνων ρεβιζιονιστών»  (Κ.Γκριτζώνας, σελ.90-93). Επαναπατρίζεται μετά την πτώση της χούντας, το 1976 ή το 1977. 

Η εγγονή του Θεοδώρα, 16χρονη τότε, σε επιστολή που έστειλε και διαβάστηκε στην εκδήλωσή μας, θυμάται: «(…) αργότερα ήρθε και ο παππούς. Ταξίδεψε μόνος του. Κατέβηκε με το τραίνο στη Λάρισα. Πήγαν και τον πήραν μεγάλη ομάδα ανθρώπων από το χωριό. Άλλοι περίμεναν να τον υποδεχτούν έξω από το χωριό ή στην πλατεία ή στα σπίτια τους ξύπνιοι. Θυμάμαι, και πρέπει να πω ότι δεν το περίμενα, ότι κορνάρανε συνεχώς, ξεσηκώσανε το χωριό. Έφτασαν στο σπίτι όλοι νύχτα κι αυτοί που πήγαν να τον υποδεχτούν στη Λάρισα και αυτοί που περίμεναν να φτάσει, ξάγρυπνοι στο χωριό, μετά τα μεσάνυχτα ίσως προς ξημέρωμα. Ήταν σαν να φέρνανε έναν ήρωα και έτσι του συμπεριφερόταν όλοι. Με δέος και σεβασμό. Καθόντουσαν όλοι γύρω του-άλλοι όρθιοι. Γέμισε η κάμαρα κόσμο. Κρεμόντουσαν από τα χείλη του, συζητούσαν διάφορα και αν και δεν ήμουν ανυποψίαστη μες την αϋπνία, την αγωνία, το δέος, τη συναισθηματική φόρτιση, εκείνο που θυμάμαι δεν είναι τα όσα έλεγαν αλλά η μαγική ατμόσφαιρα του ότι κάποιος σπουδαίος ήταν ανάμεσά μας και ότι τώρα (τότε) τα πράγματα ήταν αλλιώς-διαφορετικά. Κάτι είχε αλλάξει. Ο παππούς μου όταν αργότερα είδε την ταινία του Θεόδωρου Αγγελόπουλου «Ο μελισσοκόμος» που αναφέρεται στην επιστροφή ενός πολιτικού πρόσφυγα στην πατρίδα, μου είπε: «Τι βλακείες είναι αυτές; Σου άρεσε εσένα αυτή η ταινία; Δε δείχνει τα πράγματα σωστά. Με μένα δεν έγινε έτσι…». Εννοούσε ότι αυτόν τον υποδέχτηκαν με χαρά και τιμές. Και του απάντησα «Ναι, με σένα ήταν αλλιώς…»

Με την επιστροφή του, πιστός στις ιδέες του («συνεπής μαοϊκός» μας είπε ο Κ.Ζήρας), συμμετείχε ενεργά στο ελληνικό μ-λ κίνημα, μέχρι και τον θάνατό του, 9 Σεπτεμβρίου 1989. 

Καρακαντάς Άγγελος

Για τον Αγγ. Καρακαντά έχουμε αναφερθεί σε παλιότερη ανάρτησή μας (ΕΔΩ)