Φαραντούρη-Λέκκας στα 100 χρόνια από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη

Βράδυ Σαββάτου, λίμνη Πλαστήρα, Καλύβια Πεζούλας. Τραγουδήσαμε, θυμηθήκαμε, συγκινηθήκαμε... Δρόμοι παλιοί, Δακρυσμένα μάτια, Δρόμοι του Αρχάγγελου, Βρέχει στη φτωχογειτονιά, Δραπετσώνα, Κοίτα με στα μάτια, Κάποτε θα ‘ρθουν να σου πουν, Λίγο ακόμα... Αν και στις χθεσινές επιλογές τραγουδιών έλειψαν τα «καθαρά» πολιτικά τραγούδια, αυτά που κυρίως νοηματοδοτούν το έργο του Μ.Θεοδωράκη, Μαρία Φαραντούρη και Βασίλης Λέκκας μας μάγεψαν, μας ταξίδεψαν, μας έδωσαν μπόι... Σε κάποιους παλιότερους ξύπνησαν μνήμες από τα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Την πρώτη συναυλία των Θεοδωράκη-Φαραντούρη στη Καρδίτσα, στο γήπεδο της πόλης, τότε που «άγνωστοι» πέταξαν στις κερκίδες αμπούλες βρώμας για να σκορπίσει ο κόσμος και να χαλάσει η συναυλία... Κάποιος από την πλατεία θυμήθηκε το τραγούδι για τον Σωτήρη Πέτρουλα που φέτος κλείνουν 60 χρόνια από τη δολοφονία του στα Ιουλιανά του ’65... (ΕΔΩ, ΕΔΩ και ΕΔΩ)  Και κάποιοι άλλοι θυμήθηκαν τη Γάζα, τη γενοκτονία των Παλαιστινίων από το κράτος του Ισραήλ και τον Εθνικό Ύμνο των Παλαιστινίων (ΕΔΩ) που με παραγγελία του Γιάσερ Αραφάτ συνέθεσε το 1982 ο Μίκης...

Τέτοιο μήνα, Ιούλη του 1925 γεννήθηκε ο Μίκης Θεοδωράκης και έζησε κοντά έναν αιώνα. Άφησε την τελευταία του πνοή 2 Σεπτέμβρη του 2021, σε ηλικία 96 ετών.

«Έναν αιώνα γεμάτο από αγώνες, πολέμους, περήφανες νίκες και δυσβάσταχτες ήττες για το λαό μας, που επιχείρησε τα πιο σημαντικά, μέχρι τώρα, βήματα για τη χειραφέτηση και την απελευθέρωσή του από τους τυπικούς και ουσιαστικούς κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Αυτή την ηρωική πορεία συνόδευσε η μουσική του Θεοδωράκη για δεκαετίες. Η μουσική που έκανε κτήμα των μαζών τους μεγάλους ποιητές αυτού του τόπου. Η μουσική που συντρόφευσε το λαό στις χαρές και τις λύπες, στο γλέντι και στην παρανομία, στις σφιγμένες γροθιές, στην απογοήτευση, αλλά και στην αποφασιστικότητα. Ένα μουσικό έργο που επεκτάθηκε σε διαφορετικά είδη, αλλά και δημιούργησε νέα, φέρνοντας, έτσι, πιο κοντά στο λαό μια καλλιτεχνική δημιουργία που ως τότε ήταν προνόμιο των λίγων.

Κι έτσι, όπως ο λαός έβγαινε στο πολιτικό προσκήνιο μέσα από τους αγώνες του, έτσι και με τους αγώνες αυτούς έδινε την έμπνευση στους μεγάλους καλλιτέχνες που γέννησε, ώστε να βγει πια και στο προσκήνιο της τέχνης. Της δικής του, πια, τέχνης, που επισκίαζε, πλέον, την τέχνη του αντιπάλου ή την ανάγκαζε κι αυτήν να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Η συμβολή του Θεοδωράκη σε αυτή τη διαδικασία ήταν καθοριστική. Και αυτή του η προσφορά είναι που τον κατοχύρωσε στις καρδιές και τις συνειδήσεις του λαού ως τον δικό του μεγάλο μουσικό, τον πνευματικό άνθρωπο με το διεθνές κύρος που στεκόταν στο πλευρό του.

Δεν είναι τυχαίο ότι η μουσική του δημιουργία έπαψε να είναι πια η ίδια όταν το λαϊκό κίνημα και η Αριστερά υποχώρησε, ιδιαίτερα μετά τις ανατροπές του ’89-91, όταν ο καπιταλισμός πανηγύρισε και την τυπική του νίκη απέναντι στον θανάσιμο εχθρό του, το κομμουνιστικό κίνημα. Τα απόνερα της τρικυμίας που συντάραζε τον κόσμο έφτασαν και στη χώρα μας, στην Αριστερά της και στους καλλιτέχνες της.

Το σύστημα δεν έχασε την ευκαιρία να προσπαθήσει να οικειοποιηθεί ένα σύμβολο της Αριστεράς και του λαϊκού κινήματος. Και δημιούργησε, έτσι, τον δικό του Θεοδωράκη, αυτόν που θρηνεί σήμερα η κυβέρνηση και τα κανάλια και όλοι οι απόγονοι αυτών που τον φυλάκισαν, τον βασάνισαν και απαγόρευσαν τα τραγούδια του.

Τα στερνά δεν τίμησαν τα πρώτα. «Καραμανλής ή τανκς» το ‘74, υπουργοποίηση με τη ΝΔ το ‘90, συμμετοχή στα εθνικιστικά συλλαλητήρια, πρόσφατα… Η πολιτική πορεία του Θεοδωράκη στενοχώρησε, μπέρδεψε, εξόργισε το λαό, ο οποίος, όμως, συνέχισε να τραγουδά τα τραγούδια του και να τα περνά στις επόμενες γενιές σαν μια κληρονομιά δικιά του, που έκρυβε την ελπίδα ότι κάποτε θα ξανασημάνουν οι καμπάνες…

Κι όταν γίνει αυτό, η ίδια η πάλη του λαού θα γεννήσει τους νέους ποιητές και μουσικούς, που θα γεμίσουν καινούρια τετράδια και πεντάγραμμα με καινούρια τραγούδια που θα συνοδεύουν τις σφιγμένες γροθιές, μαζί με τα παλιά.» (από την ανακοίνωση του ΚΚΕ(μ-λ) για τον θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη)

Τρία ακόμα κείμενα για τον Μίκη Θεοδωράκη ΕΔΩ, ΕΔΩ και ΕΔΩ.

Σ.Κ.